وسواس فکری شدید چیست

وسواس فکری یا OCD نوعی اختلال فکری و ذهنی است که فرد یک درگیری ذهنی ناخواسته و اعتراضی را برای مدت‌ها تجربه می‌کند. این افکار معمولا یا در حد درگیری ذهنی بسیار آزار دهنده و استرس‌زا باقی می‌مانند، یا منجر به انجام رفتارهایی غیر معقول می‌شوند. منظور، اعمالی است که بر مواردی بیهود تمرکز کرده و یک الگوی رفتاری بی مورد را به طور مکرر انجام می‌دهند. گاهی اوقات وسواس فکری شدید که نشانه‌ی پیشرفت بیماری درمان نشده‌ی وسواس فکری است، فکر و ذهن و زندگی بیمار را مختل می‌کند. برای این که در مورد وسواس فکری شدید اطلاعات بیشتری بدست آورید، این متن را از دست ندهید.

علائم وسواس فکری شدید

به طور کلی افکار وسواس گونه‌ای که ذهن فرد بیمار هجوم می‌آورند، ناشی از استرس بوده و خود استرس‌زا نیز هستند. اما وقتی وسواس پیشرفت کرده و وسواس فکری شدید گریبانگیر فرد مبتلا می‌شود، دیگر صحبت از یک استرس معمولی نیست. در بین هجوم افکار ناخواسته و احساساتی به شدت استرس‌زا، درگیری فرد با رفتارهایی غیر منطقی برای مواجهه با آن اضطراب، به طور کلی زندگی فرد را به هم می‌ریزد.
چنین فردی دائما دچار توهمی از جنس احساس خطر خواهد بود که باعث می‌شود به شکل‌های نامتعارف واکنش نشان دهد. بر خلاف تصور عموم مردم، نگرانی این افراد فقط در مورد نظافت و آلودگی نیست، بلکه نگرانی‌های فکری در حوزه‌های مختلفی به ذهن فرد خطور می‌کنند که تمیزی و ترس از آلودگی فقط یکی از آن هاست.
برای مثال ترس مخرب می‌تواند به صورت گزاره‌های فکری زیر به ذهن خطور کند:

•  اگر من با برداشتن چاقو کسی را زخمی کنم چه اتفاقی می‌افتد؟
• اگر سهل انگاری من باعث شود به کسی آسیب برسد چه کنم؟
• بعد از دست زدن به دستگیره‌ی در، ممکن است فراموش کنم دستانم را بشویم و میکروب‌ها من یا اعضای خانواده‌ام را بیمار کنند!
• اگر در خانه یا اتومبیل خود را نبسته باشم، آن را سرقت می‌کنند!
• اگر قبل از خروج از خانه زیر اجاق گاز را خاموش نکرده باشم، خانه آتش می‌گیرد!

البته این گزاره‌ها را با یک سری احتیاط‌های عادی و طبیعی اشتباه نگیرید! صحبت این جا از شک و تردیدها و نگرانی‌های بی موردی است که در صورتی که اقدامی برای مطمئن کردن خود انجام می‌دهید، آن اقدام یک رفتار وسواس گونه باشد. برای مثال، در مورد گزاره‌ی آخر، فرد ممکن است بارها و بارها اجاق گاز را چک کرده اما فکرش از این موضوع رها نمی‌شود. و از روی ناچاری این رفتار را به تعداد دفعات بیشتری تکرار می‌کند تا شاید بر اضطرابش غلبه کند.
افراد مبتلا به وسواس فکری شدید دائما با ترس مفرط از خرابکاری‌های موهوم و احساس گناه از درست انجام ندادن کاری دست به گریبان هستند. به طوری که ذره‌ای چروک یا گرد نشسته بر لباس یا اشیای منزل می‌تواند آن‌ها را کاملا کلافه و سر در گم کند.

 

وسواس فکری شدید اعتقادی

در این درجه از وسواس، فرد در مورد درستی و نادرستی اعتقادات خود و فکرهای پیرامونی آن با همان هشدارهای ذهنی موهوم که وجود خارجی ندارند، مواجه می‌شود. برای مثال، ممکن است شخص به طور مداوم نگران این باشند که دین و ایمان خود را از دست بدهند یا دچار ارتداد بشوند. به طوری که دائما این اضطراب مخرب بر فکر وی چیره باشد و آرامش را حتی برای یک لحظه از او دریغ کند.
حتی این احتمال وجود دارد که وسواس فکری شدید اعتقادی به صورت شک و تردید آزار دهنده در انجام فرائض و عبادات اعتقادی و دینی نمایان شود. در چنین شرایطی توصیه می‌شود برای مقابله با این احساسات و نگرانی‌های بی مورد، به آن‌ها بی‌توجه بوده و به یاد خدا و اذکار مرتبط توسل پیدا کنید.
افزایش اطلاعات و آگاهی از احکام مربوط و دانستن این مساله که شک فرد وسواسی اعتباری نخواهد داشت، می‌تواند تا حدودی به فرد آرامش دهد. بنابراین برای فردی که دائما دچار شک و تردید نسبت به مذهب و اعتقادات خود می‌شود، راه‌های موثری وجود دارند که غلبه بر این افکار واهی را ممکن می‌سازند. سعی کنید اطلاعات خود را با مطالعه و یافتن پاسخ پرسش‌هایتان بالا برده و با مشغول ساختن خود به ورزش‌های جمعی، بی‌اعتنایی و اهمیت ندادن به افکار وسواس گونه‌ی خود آن‌ها را کنترل کنید.
 

درمان وسواس فکری شدید

نگران علائم آزار دهنده‌ی وسواس فکری شدید نباشید. درمان‌های مختلفی توسط روانشناسان و درمانگران برای حل این اختلال طرح شده که تا میزان زیادی نیز موفقیت‌آمیز بوده است. در ادامه‌ی این مطلب سعی می‌کنیم برخی از موثرترین روش‌های درمانی روانپزشکان و روانشناسان را نام ببریم.

درمان رفتاری-شناختی

این روش درمانی که به اختصار CBT نامیده می‌شود، مبتنی بر صحبت درمانگر با بیمار است که برای درک طرز تفکر بیمار و مشکلاتی که سبب بوجود آمدن اختلالات در وی شده، صورت می‌گیرد. سپس درمانگر با شناخت طرز فکر بیمار، سعی می‌کند آن را اصلاح کرده و درست اندیشیدن و درک بهتر از شرایط را به او یاد دهد. بنابراین تمرکز اصلی بر زمان حال و مسائل و ناملایمات کنونی است که فرد را آزرده خاطر کرده و به شدت گرفتن وسواس فکری در وی افزوده است.

مواجهه درمانی

مواجهه درمانی یا EPR از دیگر روش‌های درمانی بدون مصرف داروهای شیمیایی است که بسیاری از درمانگران آن را ترجیح می‌دهند. این روش بر اساس مواجه شدن با ترس‌ها و اضطراب‌هایی است که بر فرد فشار آورده و موجب شکل‌گیری وسواس فکری و حتی وسواس فکری شدید می‌شوند. در حقیقت شما به مغز خود دوباره آموزش می‌دهید که از چیزهایی که واقعا خطر جدی ندارند، نهراسد.
راهکاری که مواجهه درمانی پیشنهاد می‌دهد، به صورت روبرو شدن عمدی با ترس‌ها به مدت نسبتا طولانی، و اجتاب از هرگونه پاسخ به صورت فرار یا دفع آن است. البته در کوتاه مدت شخص بیمار بسیار می‌ترسد، اما بدون شک در دراز مدت یاد می‌گیرد که محرک مورد نظر واقعا ترسناک نیست. برای انجام این درمان می‌توانید خود درمانی کرده و یا به درمانگر با تجربه‌ای مراجعه نمایید.

 

بی اعتنایی به فکر وسواس گونه

می‌توانید با انجام بسیاری از کارها حواس خود را تا حد ممکن پرت کرده و در نتیجه اجازه ندهید وسواس فکری در ذهن شما شدت بگیرد. راه رفتن، ورزش کردن، خواندن قرآن، گوش دادن به موسیقی، بازی کردن و کتاب خواندن از جمله کارهایی هستند که در زمان هجوم افکار مزاحم به ذهن شما، می‌توانند بسیار مفید باشند.

درمان دارویی

شاید آخرین درمانی که یک روانپزشک برای بیمار خود صلاح می‌داند، همین باشد. بنابراین در موارد نادری که وسواس فکری شدید با سایر روش‌های درمانی بهبود نمی‌یابد، ناچارا به این روش متوسل خواهند شد.

 

تمامی روش‌های بالا در درمان وسواس فکری شدید امتحان شده و موثر بوده‌اند. دقت کنید که در صورت اهمیت ندادن به این اختلال، مشکلات زیادی برای فرد و اطرافیان وی به وجود می‌آید. بنابراین به موقع در درمان این بیماری کوشا بوده و علاوه بر فراگرفتن روش‌های خود درمانی، به مشاور حاذق مراجعه کنید.