روشهای درمان وسواس فکری

تا چه میزان با وسواس فکری و عوارض و علایم آن آشنا هستید؟ آیا فکر می کنید این اختلال درمان پذیر است؟ اگر پاسخ مثبت است چه روش هایی را برای درمان آن سراغ دارید؟ ممکن است شما نیز از جمله افرادی باشید که ترجیح می دهید قبل از مراجعه به روانپزشک برای بهبود وسواس فکری تلاش کنید. ما در این مقاله برخی روش های درمان وسواس فکری را مرور می کنیم. امیدواریم این مطالب برای شما مفید واقع شوند.

 

وسواس فکری چیست؟

وسواس فکری (OCD) به معنای فکرهای آزار دهنده ای است، که به طور مداوم یک ترس بی مورد را به شخص القا می کند. این ترس فرد را وادار به انجام سلسله کارهای تکراری و طوطی وار کرده، یا اینکه ساعت ها فکر وی را مشغول و آزرده خاطر خواهد کرد. بهرحال چیزی که معلوم است، فرد مبتلا بازنده ی همیشگی این کشکمکش درونی است.
وسواس فکری در هر درجه ای که باشد، و به هر صورتی که بروز کند، باید جدی گرفته شود. زیرا نادیده گرفتن آن باعث شدید شدن و صدمات روحی و روانی فرد و اطرافیانش می شود. بنابراین درمان وسواس فکری بسیار حائز اهمیت است. از آنجا که بروز وسواس فکری در کودکان نیز ممکن است،  درمان وسواس فکری کودکان نیز باید جدی گرفته شود.
 درمان  وسواس فکری با دارو تنها یکی از روش های گوناگون مورد استفاده برای درمان این اختلال است. برخی روش های درمانی مانند درمان وسواس فکری با هیپنوتیزم و درمان وسواس فکری با قرآن نیز در سال های اخیر بیشتر مطرح شده اند.

انواع وسواس فکری

این اختلال به اشکال متنوع در افراد ظاهر می شود. هر شکل علائم متنوع خود را دارد که در پست مجزایی به آن اشاره کردیم. در این جا برای یادآوری و تصور بهتر بطور مختصر مهم ترین انواع وسواس فکری را نام می بریم.

• وسواس تمیزی یا شست و شو
• وسواس قرینه سازی
• وسواس احتکار و ذخیره سازی
• وسواس شک و تردید
• وسواس صدمه و اسیب
• وسواس کندن مو و پوست و جای زخم
• وسواس افکار ممنوعه در زمینه های مختلف

اگر به درمان وسواس فکری توجه نشود، مشکلات عدیده ای زندگی فرد و اطرافیانش را تهدید خواهد کرد. عدم درمان به موقع این افراد موجب افسردگی، شدت گرفتن بیماری و گوشه گیری و انزوای آن ها می شود. حتی ممکن است در درجات شدید تر، خشونت و پرخاشگری تمام رفتار شخص را احاطه کند.
پس درمان وسواس فکری کودکان و بزرگسالان در هر شرایطی مهم و حیاتی است.

روش های درمان وسواس فکری

پس از اینکه علائم وسواس فکری در فردی تشخیص داده شد، مراحل درمان باید اغاز شود. اما ایا درمان این اختلال یا بیماری ممکن است؟ پاسخ این سوال مثبت است! به طور کلی روش های درمان وسواس را می توان به دو دسته ی کلی تقسیم کرد.
دسته ی اول مربوط به درمانی است که خود فرد مبتلا برای خود انجام می دهد. این شیوه اصطلاحا به خود درمانی نیز معروف است. روش های خود درمانی را می توان از طریق مطالعه ی وبسایت ها و کتاب های مربوط، فرا گرفت و نیازی به مراجعه نزد متخصص نخواهد داشت. گرچه در هر درجه ای با مراجعه به روانپزشک یا مشاور، می توان درمان موفق تر وسریعتری را داشت.
دسته ی دوم، درمان وسواس فکری با کمک درمانگر یا مشاور مجرب در این زمینه است که تحت عنوان دگردرمانی به آن می پردازیم. برای مثال درمان  وسواس فکری با دارو یکی از این راهکارهاست.

 

روش های خود درمانی (خود یاری)

این موارد گزیده ای از راهکارهایی هستند که شخص مبتلا برای رهایی از وسواس فکری می تواند انجام دهد. توصیه می شود قبل از مراجعه به روانپزشک و درمان  وسواس فکری با دارو ابتدا این روش ها را امتحان کنید.

روش اول: مقابله با استرس

استرس و اضطراب یکی از اصلی ترین دلایل وسواس فکری و پیشرفت و شدت گرفتن آن است. بنابراین مبارزه با استرس های بیهوده می تواند کلیدی ترین درمان برای آن به شمار آید. حذف استرس از زندگی، علاوه بر درمان وسواس فکری، تاثیرات مثبت بسیاری بر همه ی جوانب زندگی دارد. اما مقابله با اضطراب برای بهبود وسواس فکری چگونه ممکن است؟ در زیر چند نمونه ذکر می کنیم
داشتن فعالیت بدنی بطور منظم : پرداختن به ورزش خاصی یا حتی پیاده روی و نرمش روزانه، تا حد زیادی ترس های درونی شما را کاهش می دهد. و شما را از درمان  وسواس فکری با دارو بی نیاز کند.
درمان وسواس فکری با قرآن : خواندن قرآن به طرز شگفت انگیزی اضطراب شما را با امید و آرامش جایگزین خواهد کرد. به ویژه اگر به معانی آیات توجه شود و لطف و مهربانی پروردگار برای شخص یادآوری شود، آرامش دوچندان خواهد شد. برای درمان وسواس فکری با قرآن، آیات 173 آل عمران، 87 انبیا و 44-45 غافر را به شما پیشنهاد می کنیم.
داشتن خواب کافی : استراحت و خواب کافی بخصوص شب ها، استرس شما را کاهش می دهد. به همین دلیل، تاثیر مثبتی بر بهبود وسواس می گذارد.
پرداختن به فعالیت های آرامش بخش : این فعالیت ها می تواند یوگا، مراقبه ، مدیتیشن و یا هر روش دیگری باشد که ذهن را از افکار  مسموم آزاد می کند.
تنفس صحیح : شاید باورش در نگاه اول  سخت باشد، اما تنفس صحیح، مانند تنفس شکمی تا حد زیادی به رفع استرس و اندوه کمک می کند.
درمان وسواس فکری با هیپنوتیزم : به وسیله ی هیپنوتیزم توسط افراد ماهر، می توان ذهن یک فرد را به کنترل درآورد. بدنبال کنترل ذهن، امکان تخلیه ی آن از افکار وسواس گونه و مخرب، ترس های نا خودآگاه و امثال آن ممکن می شود. این روش به ویژه برای درمان وسواس فکری کودکان که مدیریت ذهن آنها در خوددرمانی وجود ندارد، مطرح می شود. بنابراین هیپنوتیزم درمانی یا درمان وسواس فکری با هیپنوتیزم نیز در این مورد توصیه می شود.

روش دوم: مقاومت در برابر رفتارهای وسواس گونه

در توضیح این روش باید گفت که جبهه گیری شخص در برابر الگوهای رفتاری مکرر، مانند شست وشو قطعا سخت است. اما هر درمانی با گذراندن سختی، به شیرینی رهایی از بیماری می ارزد. بنابراین بهتر است این شیوه را نیز قبل از درمان دارویی امتحان کنید.
برای مقابله با رفتارهایی که وسواس فکری به همراه می آورد، سعی کنید با ترس هایتان روبرو شوید. برای مثال خود را در مواجهه با شرایطی که واسواس شما علیه آن بروز می کند، قرار دهید این شرایط برای وسواس تمیزی، قرار گرفتن در یک محیط آلوده است. و برای وسواس قرینه سازی، ایجاد یک محیط بدون قرینگی است. سپس سعی کنید تا رفتارهای خود را کنترل کرده یا از شدت و مدت زمان انجام آن ها بکاهید.
هم چنین می توانید در چنین شرایطی ذهن خود را با مسائل متفرقه مشغول کنید. کارهای مورد علاقه یا نیازمند توجه و تمرکز بهترین موارد برای این امر هستند. سعی کنید حواس خود را پرت کرده و الگوهای رفتاری خود را تا حد ممکن به تعویق بیاندازید.

روش سوم: به چالش کشیدن افکار وسواسی

برای درمان وسواس فکری می توانید افکار آزاردهنده ی خود را بر روی یک تکه کاغذ یادداشت کنید. در واقع به این شیوه ان ها را مهار کرده و از منجر شدن به رفتارهای وسواس گونه امتناع می کنید. در کنار آن، با درک وسواس خود و بیهودگی ترستان، به تضعیف ان کمک خواهد کرد.
هم چنین با اختصاص دادن زمانی مشخص و بسیار کوتاه به بروز اینگونه افکار و رفتارها، آن ها را مدیریت کنید. به تدریج، با کم کردن شدت و زمان آن، می توانید وسواس خود را محدود کنید. اجازه دهید درمان  وسواس فکری با دارو های شیمیایی آخرین راهی باشد که امتحان می کنید.

روش چهارم: پیش بینی رفتارها و مقابله با آن ها

پس از شناخت علائم و شرایطی که افکار وسواس گونه در آن به مغز شما هجوم می آورند، باید خود را برای مقابله با ان ها آماده کنید. برای مقابله روش های مختلفی پیشنهاد می شود. مثلا برای وسواس فکری از نوع تردید، قبل از ترک هر موردی ان را با دقت ببینید تا زمینه ی شک بوجود نیاید.

روش های دگر درمانی وسواس

برای پیگری این راهکارها، نیازمند متخصص یا روانشناس متبحر هستند.

روش اول: رفتار درمانی وسواس

مشاور با توجه به تجربه و دانش خود، و در نظر گرفتن نوع وسواس فکری، رفتارهای خاصی را به فرد تجویز می کند. نوع این رفتارها می تواند متنوع باشد و به صلاح دید درمانگر بستگی دارد.

روش دوم: درمان وسواس فکری با تغذیه

برخی خوارکی ها می توانند استرس شما را کاهش داده و موجب آرامش شوند. خوردن غذاهای غنی از ویتامین ب 12، منیزیم و برخی داروهای گیاهی در درمان وسواس فکری با تغذیه موثر هستند.

روش سوم: دارو درمانی

عموما دارو های مورد استفاده، داروهای ضد افسردگی و آرام بخش هستند. البته دارو به تنهایی نمی تواند موثر واقع شود و به اصلاح رفتارها نیز نیازمند است. اما درمان  وسواس فکری با دارو نیز جزئی از فرایند درمان است.

 

درمان وسواس فکری کودکان

وسواس فکری در کودکان دلایل مختلفی می تواند داشته باشد. با توجه به هر دلیل می توان درمان متناسب با آن را نیز پیدا کرد. دلایل ابتلای کودکان به وسواس فکری می تواند استرس، تربیت نادرست والدین یا دلایل ژنتیکی باشد. اما درمان وسواس فکری کودکان چگونه ممکن است؟
سنین کودکی و نوجوانی، دوران شکل گیری شخصیت انسان است. بنابراین باید در این دوران، خانواده توجه زیادی به رفتار خود در ارتباط با کودک داشته باشد. تحقیقات نشان می دهند که تحقیرها، نا امنی ها و محدودیت های بیش از حدی که والدین بر روی فرزندانشان اعمال می کنند، زمینه ساز بروز وسواس فکری در آینده می شود.
بنابراین، به شدت توصیه می شود که از سخت گیری بیش از حد و ملامت و تحقیر فرزندان بپرهیزید. هم چنین، زندگی با پدر و مادری خسیس یا وسواسی، کودکان و نوجوانان را مستعد ابتلا به وسواس فکری می کند. اصلاح رفتار های پیشین در ارتباط با کودک و هم چنین درمان وسواس فکری با هیپنوتیزم از جمله روش های درمان وسواس فکری کودکان محسوب می شوند.