روشهای مختلف برای درمان اضطراب
اضطراب از مهمترین اختلالات فکری و روانی این روزهای جوامع بشری است که با پیشرفت جوامع بیش از پیش نیز شده است. در صورتی که به بروز اضطراب در خود و دیگران توجه نکنیم، در آیندهای نزدیک احتمال ابتلا به انواع مختلف دیگر اختلالات ذهنی مانند وسواس، افسردگی و... به وجود میآید. بنابراین بهتر است قبل از آن که استرس بیشتر شده و خارج از کنترل شود، روشهای درمان اضطراب را یاد گرفته و به کار بگیریم.
اضطراب چیست و چه علایمی دارد؟
به طور کلی ممکن است اضطراب در بسیاری شرایط و موقعیتهای زندگی رخ دهد. این اختلال که به آن استرس نیز گفته میشود، حالتی از مجموع احساسات نگرانی و ترس در روبرو شدن با موقعیتهاست. به طوری که در فرد مضطرب ذهنی آشفته و سرشار از دلشوره نسبت به اتفاقات پیشرو دیده میشود.
استرس میتواند تا درجاتی طبیعی و مفید و موثر باشد، بخصوص زمانی که سبب حرکت فرد رو به جلو و انجام اقدامی موثر شود. اما بعضی اوقات نیز بدون دلیل است یا اینکه از حد خود میگذرد. وقتی استرس و اضطراب فکری فردی از حد طبیعی بیشتر شود، میتواند کل زندگی و عملکرد وی را مختل کند. بنابراین احتمال بروز سایر بیماریها و اختلالات همچون افسردگی و وسواس به وجود میآید.
خوشبختانه روشهای مواجهه با استرس و درمان اضطراب وجود داشته و میتوانید از آنها استفاده کنید. برخی از راهکارهای درمانی بر پایهی مصرف داروهای شیمیایی هستند و برخی دیگر برمبنای اصلاح الگوهای فکر و رفتار که نیاز به زمان طولانی و استمرار دارند. در ادامه برخی از پیشنهادهای درمانی از جمله درمان اضطراب با دارو و بدون دارو را برای شما شرح میدهیم.
روشهای درمان اضطراب
انواع مختلفی از روشها برای درمان استرس افراطی وجود دارد. اینکه کدام راهکار درمانی از بین این پیشنهادها انتخاب و موثر واقع شود، بستگی به شدت، نوع اضطراب و دلیل بروز آن دارد. بعضی از این روشهای درمانی را میتوانید در خانه عملی کنید و اصطلاحا خوددرمانی هستند. درحالیکه بعضی روشهای دیگر با مراجعه به پزشک ممکن میشوند.
روشهای خود درمانی (درمان اضطراب بدون دارو)
خواب کافی
داشتن خواب کافی همیشه باعث میشود احساس بهتری نسبت به روز بعد داشته باشید. درحالیکه کمبود خواب باعث بسیاری مشکلات جسمی و فکری و روانی میشود. استرس نیز یکی از مشکلات جدی افراد است که با خواب کم تشدید شده و فرد را آزار میدهد. بنابراین شبها حداقل بین 7 تا 9 ساعت بخوابید.
شکرگزاری
شکرگزاری یا تشکر از دیگران، خود و خدا سبب میشود انرژی منفی و فکرهای ناسالم از شما دور شوند. در نتیجه علاوه بر کمک به کاهش اضطراب، به داشتن حسی به مراتب بهتر نسبت به زندگی و آینده میانجامد. حتی میتوانید برای درمان اضطراب کودکان این روش را به آنها بیاموزید.
تغذیه سالم و کافی
درمان اضطراب در طب سنتی به اصلاح تغذیه اشاره میکند. به نحوی که وعدههای غذایی و بخصوص صبحانه حذف نشده و با میل کردن مواد سالم و مقوی غنی شوند. با وجود اینکه اضطراب در برخی افراد ممکن است اشتها را بسیار کاهش دهد، سعی کنید بر آن غلبه کرده و غذای کافی میل کنید. یک غذا یا خوراکی میان وعده به این منظور میتواند غنی از ویتامین B و امگا 3 باشد. علاوه بر آنها غلات کربوهیدرات دار تاثیر مثبتی بر داشتن حس آرامش و رفع اضطراب دارند. درحالیکه غذاهای بسیار شیرین و چرب یا فست فودها قادر هستند علایم اضطراب را تشدید کنند.
تنفس صحیح و شمرده
شاید در منظر اول باورش سخت باشد اما تنفس به شیوهی صحیح مانند تنفس آرام و شکمی تا حدود زیادی ترسهای غیر موجه شما را کاهش میدهد. بنابراین در موقعیتهای استرسزا یکی از بهترین راههای درمان اضطراب میتواند همین تنفس به ظاهر ساده باشد.
دستیابی به تمرکز و آرمش ذهنی
تمرکز و آرامش فکری و روحی را با روشهای متفاوتی میتوان به دست آورد. تقریبا میتوان گفت که این روشها برای هرشخصی متناسب با روحیات و خلقیات خود اوست. شرکت در کلاسهای مراقبه و مدیتیشن، ورزشهای نیازمند تمرکز، نواختن یا گوش دادن به موسیقی مورد علاقه، انجام یک کار هنری یا فکری و بسیاری راهکارهای دیگر در این مورد قابل اجراست.
برنامهریزی کنید
بسیاری از اضطرابهای عذابآور در فکر ما زمانی رخ میدهد که فکر میکنیم زمان و مهلت کافی برای انجام مسئولیتی را نداریم. چه این درگیری ذهنی بیمورد و در حد ترس باشد و چه واقعی، با داشتن یک جدول یا لیست برنامهریزی از بروز آن پیشگیری خواهیم کرد. بنابراین هرچند ممکن است نتوانید طبق برنامه منظم پیش بروید، اما برای ساماندهی به ذهن خود و کاهش زمانهای اتلاف شده برنامهریزی کنید. برنامهریزی روشی بسیار خوب برای درمان اضطراب کودکان و نوجوانان است که شیوهی بهتر زندگی کردن را نیز به آنها آموزش میدهد.
به جنبههای مثبت هرماجرایی نگاه کنید
ممکن است اضطراب شما در رویارویی با موقعیتی پیش بیاید که قبلتر هرگز آن را تجربه نکردهاید. یا حتی ممکن است در مواقعی ترس شما را فرا بگیرد که قبلا در آن مورد تجربه خوبی نداشته باشید. بهرحال، تجسم نکات مثبت و جنبههایی از آن که عبرتآموز بودهاند و بعدها به شما این حس را میدهند که تحمل آن ارزش لازم را داشته، سبب تسکین فکر شما خواهد شد. بنابراین در هر موقعیتی جنبههای مثبت و امیدوار را پیدا کرده و خود را روی آنها متمرکز کنید. فراموش نکنید که حتی بدترین شکستها در موقعیتهای زندگی درسی ارزشمند به همراه داشتهاند.
وقت گذرانی و تفریح در جمع
حضور در جمع یکی از بهترین راههای کنترل اضطراب در درمان اضطراب اجتماعی در کودکان و بزرگسالان است. این راهکار به ویژه برای درمان اضطراب کودکان بهتر است قبل از درمانهای دارویی انجام شود.
دگر درمانی
راههایی که پیش از این گفتیم، عموما برای سطوح اضطراب خفیف تا متوسط راهگشا هستند. اما وقتی اضطراب به یک معضل شدید و پیچیده در فرد تبدیل میشود، میبایست از این روشها در کنار روشهای مکمل یعنی مراجعه به روانشناس و روانپزشک استفاده نمود. در زیر مهمترین روشهای دگردرمانی را مختصرا نام میبریم.
درمان اضطراب با دارو
درمان اضطراب میتواند در قالب درمان اضطراب با داروهای گیاهی یا شیمیایی باشد. گرچه درمان اضطراب با داروهای گیاهی میتواند با استفاده از دمنوش یا جوشاندهی داروهای گیاهی انجام شود، اما با مراجعه به پزشک نیز می توان راهنمایی های ارزشمندی گرفت. برای درمان اضطراب شدید در کودکان و بزرگسالان به طور معمول از دارو درمانی استفاده می کنند. برخی از این داروها عبارتند از : آلپرازولام، دیازپام، سیتالوپرام، کلرودیازپوکساید و... . دقت داشته باشید که به دلیل اینکه داروهای شیمیایی به طور کلی دارای عوارض جانبی هستند، به طور جدی از مصرف این داروها بدون نسخه و توصیه ی پزشک متخصص خودداری نمایید.
درمان اضطراب بدون دارو
در اکثر مواد در کنار درمان اضطراب با دارو، درمانهای بدون داروی روانشناس نیز انجام میشود. این روشها بر مبنای روانکاوی و شناخت بیشتر بیمار صورت میگیرد. برای مثال، درمان اضطراب شدید، درمان اضطراب اجتماعی در کودکان و بزرگسالان و حتی درمان اضطراب اجتماعی با هیپنوتیزم از جمله روشهای درمانی مشاوران متخصص در این زمینه است.
در این راهکار میبایست روانشناس حاذق با تحلیل افکار و رفتار فرد مضطرب، ریشهی ترس افراطی او را پیدا کند. سپس با توصیههایی برای حل مشکل اساسی یا تعارضی که در افکار وی وجود دارد، درمان اضطراب را عملی میکند.
همانطور که در بالا اشاره کردیم، انواع روشهای درمانی مختلف برای درمان اضطراب وجود دارد. این روشها طیف گستردهای از روشهای درمان اضطراب با دارو و روشهای درمان بدون دارو مانند رفتار درمانی و روان درمانی را شامل میشوند. توصیه می شود در مراحل ابتدایی استرس مانند اضطراب خفیف تا متوسط از روش های خود درمانی بهره بگیرید، اما در شدتهای بیشتر این بیماری حتما به مشاور یا روانشناس حاذق مراجعه کنید.