انواع اضطراب کدامند و چگونه آنها را درمان کنیم؟
همهی ما با توجه به سن، شرایط اجتماعی و موقعیتهای مختلف زندگی روزانه دچار احساسات گوناگونی خواهیم شد. یکی از مهمترین حالتهای روحی اضطراب است که میتواند همانند یک چاقوی دولبه عمل کنند. چرا که همان گونه که اندکی اضطراب در شرایط مختلف ما را در تصمیم گیری بهتر و انجام درست کارها یاری میکند، انواع اضطراب نامناسب و بیش از حد میتواند به عنوان اختلال شناخته شده و زندگی عادی انسان را دچار مشکلات متعدد کند. پس بسیار مهم است که بتوانیم برای آشنایی با انواع اضطراب خود و کنترل آنها تلاش کنیم.
نشانههای انواع اضطراب
بروز انواع مختلف اضطراب در همه افراد یکسان نیست، اما علائمی را که در اغلب افراد مشابه است، میتوان موارد زیر دانست:
- افزایش ضربان قلب
- هراس غیرقابل کنترل
- کابوسهای شبانه
- لرزش بی حسی دست و پاها و تعریق بیش از حد
- احساس سرگیجه و تهوع
- احساس درد در قفسه سینه
- ضعف غیر عادی اندامها
- خشکی دهان
- رفتارهای مکرر مثل شستن بیش از حد دستها
- تنگی نفس در برخی موارد
انواع اضطراب
همانطور که گفته شد، هر اضطرابی را نمیتوان اختلال در نظر گرفت و میبایست انواع اضطراب را شناسایی کرد تا بتوانیم به دنبال درمان آن برویم. دسته بندیهای متفاوتی برای شناسایی انواع اضطراب در دنیا وجود دارد. در یکی از این دسته بندیها متخصصان این اختلال را در گروههای زیر طبقه بندی کردهاند:
اضطراب اجتماعی
همه ما در ابتدای ورود به جمعی که آن را نمیشناسیم، محیط کاری جدید و یا... اندکی از اضطراب را تجربه میکنیم. اما گاهی این حس ترس آنقدر وجود شما را فرا خواهد گرفت که انجام هرکاری در اجتماع از جمله کسب موقعیتهای جدید شغلی، پیدا کردن دوستان جدید و یا حتی یک سخنرانی ساده را برایتان غیرممکن میسازد. به این حالت از انواع اضطراب اختلال اضطراب اجتماعی گفته میشود.
البته در نظر داشته باشید که کم رویی و خجالتی بودن را نمیتوان اضطراب اجتماعی دانست چرا که معمولا افراد دارای اضطراب اجتماعی از هرگونه مراوده دوری میکنند و درواقع مشکل آنها به نوعی ترس یا فوبیا تبدیل شده است و به بیان دیگر آن را فوبیای اجتماعی مینامند.
اضطراب فراگیر(gad)
اضطراب فراگیر یا gad به حالتی گفته می شود که شما در اکثر مواقع و بدون هیچ علت خاص و شرایط ویژهای احساس نگرانی، اضطراب، تنش روحی و جسمی میکنید، در صورتی که شرایط شما اینگونه است ممکن است دچار اضطراب فراگیر باشید. در واقع نکتهی کلیدی در انواع اضطراب فراگیر ، ادامه دار بودن آن است. بنابراین اگر شما دچار اضطراب بوده و این احساس در طولانی مدت با شما همراه است، احتمال بروز اختلال اضطراب فراگیردر شما زیاد است.
نگرانیهای غیر واقعی و انتظار دائمی برای بروز حادثهای ناگوار از احساسات افراد مبتلا به اضطراب فراگیر است.
اختلال هراس
شاید باورش برای شما سخت باشد که بعضی افراد ممکن است بدون هیچ دلیل خاص و یا براثر اضطراب و یا تنشهای مختلف نگران اتفاقاتی باشند که هیچگاه قرار نیست به وقوع بپیوندند و یا احتمال آن بسیار کم است. این افراد میتوانند دارای انواع اضطراب از نوع اختلال هراس باشند. اختلال هراس ممکن است به قدری شدید باشد که شخص دچار حملات ناشی از اختلال هراس باشد و نشانههای جسمی و روانی شدیدی از خود نشان بدهد. در مواجهه با اختلال هراس لازم است که حتما از افراد متخصص کمک گرفته شود.
اضطراب عصبی
این اختلال همان گونه که از نامش بر میآید، آمیزهای از اضطراب و عصبانیت است که در هم مخلوط میشود. افراد عصبی به راحتی در حالت خشم فرو رفته و رفتارهای نامتعادل و حتی خشنی را از خود بروز میدهند.اضطراب عصبی از شایعترین انواع اضطراب در کشور ما محسوب میشود. در تعریفی، افراد مبتلا به این اختلال را اشخاصی میدانند که همواره خود را در معرض درد و رنج قرار داده و آن را به دیگران نیز تحمیل میکنند تا لذت را از آنها سلب کنند.
به بیان دیگر چنین فردی خود را دوست نداشته و برای خود به حد لازم ارزش قائل نمیشود. بعلاوه به راحتی به دیگری وابسته میشود، اما در اثر کوچکترین ناملایمت یا حتی مسائل عادی که از آنها به ناملایمات تعبیر کند، گارد گرفته و عصبی میشود.
آگورافوبیا
به معنای کلی آگورافوبیا عبارت است از ترس از حضور در فضاهای باز و یا مکانهای نا آشنا و حتی جمعهای آشنا که منجر به ناتوانی فرد در انجام هرگونه کاری است.
بسیاری از افراد دچار آگورافوبیا ترجیح میدهند اکثر وقت خود را در خانه بگذرانند و یکی از مهمترین نشانههای افراد آگورافوبیا اضطراب شدید از حضور در خارج از خانه و به طور کلی مکانهایی است که شخص نمیتواند بر آنها کنترل داشته باشد.
ممکن است برخی افراد پس از بروز حوادث ناگوار دچار آگورافوبیا شوند.
استرس پس از سانحه
یکی از انواع اضطرابهای اختلالی استرس پس از سانحه است. در مواردی ممکن است برخی افراد پس از وقوع یک حادثه ناگوار برای خود و یا نزدیکان و یا حتی مشاهده یک رویداد تلخ دچار استرس پس از حادثه (PTSD) بشوند. افرادی که به اختلال استرس پس از سانحه مبتلا هستند، دارای علائم زیر هستند:
- مرور مداوم حادثه به شکلی که کاملا از لحاظ روحی و جسمی فرد دچار استرس پس از سانحه را درگیر میکند.
- واکنش بیش از حد به محرکهایی که برای شخص دارای این نوع از انواع اضطراب یادآور همان حادثه ناگوار است.
- ترس از وقوع دوبارهی حادثه در افراد دارای استرس پس از سانحه بسیار پیش میآید.
اختلال وسواس جبری
این نوع اختلال به دو شکل بروز پیدا میکند. افرادی که دچار اختلال وسواس جبری هستند ممکن است دو حالت را تجربه کند:
- وسواس فکری: که شخص دچار این نوع اضطراب را با افکار مزاحم آزار میدهد. مثلا افرادی که به دلیل ترس از نجاست اقدام به شتشوی مکرر لباس ها یا وسایل میکنند.
- وسواس عملی: در واقع دراین شکل از انواع اضطراب، شخص عملی را مکررا و بدون علت خاصی تکرار میکند.
گفته میشود احتمال ابتلا به اختلال وسواس جبری در بین افراد جامعه، حدود دو درصد است.
درمان اضطراب
باید بدانید که تشخیص و شناخت انواع اضطراب فقط به کمک یک متخصص و درمانگر صورت میگیرد و مهمترین گام در جهت درمان اضطراب این است که خودمان بیشتر با این اختلال آشنا باشیم تا بتوانیم در روند درمان تسریع ببخشیم. پس اگر نشانههای این اختلالات را در خود مشاهده کردید بهتر است حتما به متخصص مراجعه کنید تا درصورت تشخیص، درمان اضطراب شما شروع شود. در کنار درمان نزد یک درمانگر مجرب، راههای زیادی برای کنترل استرس نیز وجود دارند که میتوانید از آنها استفاده کنید.
حالا که با انواع اضطراب آشنا شدید، بهتر است کمی به رفتارها و علائمی که ممکن است در شما یا اطرافیانتان وجود داشته باشد، فکر کنید. درمان به موقع اختلال استرس و اضطراب، تاثیر زیادی در رفع موفقیت آمیز علائم دارد. پس هرچه زودتر دست به کار شوید!