انواع ترس کودک و نحوه برخورد با آنها
ترس کودک
ترس در کودک یکی از مسائل مهمی است که هر پدر و مادری را با خود درگیر میکند. این ترسها در کودکی از آن جهت مهم هستند که اگر درمان نشوند میتوانند تاثیر نامناسبی بر سلامت روحی، روانی و جسمی کودکتان بگذارد و حتی در یادگیری او نیز تاثیر گذار باشد. چه بسا اگر به موقع رسیدگی نشود تاثیراتی در آینده و زندگی بزرگسالی دلبندتان داشته باشد، پس بهتر است ترس در کودک خود را پیدا کرده در پی راه حلی برای آن باشید.
نکته مهمی که والدین باید به آن توجه داشته باشند، این است که ترس در کودک و چه بسا بزرگسالان امری کاملا طبیعی است. مقدار مناسبی از ترس باعث میشود انسان در مقابل خطرات و موقعیتهای چالشی زندگی با احتیاط عمل کرده و همین امر نیز از دیر باز باعث بقای انسان در مقابل خطراتی از جمله حیوانات و نجات از طبیعت شده است. اما آنچه برای والدین بسیار ضروری است، شناخت تفاوت بین ترسهای طبیعی کودک و دستهای از ترس کودک است که جزو موارد اختلالات اضطرابی بهشمار میرود. پس بهتر است ابتدا تفاوت این دو را بدانیم
ترس در کودکان چگونه است؟
برای مثال ترس کودک از تاریکی و یا موجودات فرازمینی یکی از شایعترین ترسها در دوران قبل از مدرسه است. اما اگر این ترس باعث شود کودک شما حتی از خوابیدن در اتاق خود به دلیل تاریکی و یا ترس از موجودات فرازمینی خودداری کرده و به علائم جسمی نظیر تپش قلب و لرزش اندام دچار شود، میتوان این ترس کودک را جدی تلقی کرد و لازم است بررسیهای روانشناسی برای او انجام شود.
در هر مرحلهای از زندگی اضطراب و ترس کودک متفاوت است. در هنگام تولد نوزاد از صداهای بلند میترسد اما هرچه بزرگتر شده و بینایی او کامل میشود، ممکن است از چهرههای ناآشنا و یا افراد غریبه بترسد.
اما رفته رفته در سنین دو تا چهارسالگی ترس از حیوانات کوچک، حشرات، تاریکی و ترس کودکان در خواب شایعتر است. این ترسها درسنین پنج تا هفت سالگی به ترس از موجودات فراطبیعی، روح، غول، هیولا و همچنین ترس کودکان از مدرسه تبدیل میشود و در سنین بالاتر ترسهای تخیلی جای خود را به ترس از بیماری، مرگ، طوفان، سیل، جراحت و جنگ میدهد.
نکته بسیار مهم در ترس کودک این است که والدین نباید به ترسهای فرزند خود دامن بزنند. استفاده از عباراتی که ترس کودک را تایید میکند، به هیچ عنوان برای او مناسب نیست و باعث میشود ترس برای کودکتان شدیدتر شود بلکه شما تنها باید اجازه ابراز احساسات به او بدهید.
از انواع ترسهای کودکان میتوان به ترس کودکان در خواب و ترس کودکان از مدرسه اشاره کرد.
ترس کودکان در خواب
در یک تحقیق نشان داده شد که از حدود دو الی پنج درصد از کودکان ترس در خواب را تجربه میکنند که این مشکل معمولا با رسیدن به دوران بلوغ برطرف میشود. از نشانههای ترس کودکان در خواب میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
• گریه بیش از حد
• افزایش ضربان قلب
• بیدارشدن سخت کودک
• تعریق بیش از حد
• افزایش تنفس
سوالی که برای والدین پیش میآید، علت ترس کودکان در خواب است. باید بدانید ریشه این ترس کودک میتواند در مسائل خانوادگی نهفته باشد. چنانچه خانه محیطی پرتنش باشد، روابط خانوادگی دچار مشکلاتی بوده و بحث و دعواهای متعددی وجود داشته باشد، بر ترس کودکان در خواب موثر است. پس بهتر است ابتدا از حل این مسائل اطمینان کامل حاصل شود. ازجمله عوامل موثر دیگر بر ترس کودکان در خواب میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- افسردگی
- مشکلات جسمی نظیر تب
- اختلالات گوارشی
- کاهش قند خون
- استرسهای روزانه
- و مصرف داروهای خاص اشاره کرد.
- درمان ترس کودک در خواب
برای جلوگیری از ترس کودک در خواب چه باید کرد؟
برای جلوگیری از ترس کودکان در خواب لازم است که اقدامات زیر انجام شود.
- ابتدا یک برنامه خواب منظم برای کودکتان تنظیم کنید و سپس از وجود هرگونه مشکلات عاطفی در فرزندتان مطمئن باشید.
- لازم است اتاق خواب فرزندتان را از مواردی که تصور میکنید منجر به این ترس کودک میشود، خالی نمایید.
- قبل از خواب باید کودک را آرام کرده و ذهن او را از افکار ترسآور خالی کنید. پخش موسیقی، قصه خواندن، حمام کردن و بغل کردن عروسک مورد علاقه میتواند از از ترس کودکان در خواب بکاهد.
- توجه داشته باشید که لزومی ندارد روز بعد در مورد ترس کودک صحبتی بشود، چرا که معمولا کودکتان خواب شب گذشته را بهخاطر نخواهد آورد.
- چناچه احساس میکنید ترس کودک در خواب چندین بار درهفته تکرار میشود، نیاز است که حتما از پزشک متخصص کمک بگیرید.
ترس کودکان از مدرسه
ترس کودکان از رفتن به مدرسه و جداشدن از مادر مخصوصا در فرزندانی که تحت حمایت بیش از حد خانواده قرار دارند، یکی از انواع ترس کودک است. چرا که ممکن است وارد شدن به محیط جدید برای او تداعی کنندهی موقعیت ایجاد خطر باشد.
برای ازبین بردن ترس کودکان از مدرسه لازم است درمحیط منزل اقداماتی نظیر موارد زیر را انجام دهید:
ایجاد آرامش در محیط خانه در مورد مدرسه: یکی از بدترین رفتارها درمورد ترس کودکان از مدرسه، تهدیدهایی است ک از سوی خانواده با آن مواجه میشوند. «اگرمشقهایت راننویسی به معلمت میگویم» یکی از شایعترین تهدیدهاست که حس منفی از مدرسه رفتن را به فرزندتان القا میکند.
به جای اینکار باید کودک را کاملا با مدرسه، وظایف خود و اعضای مدرسه آشنا و حتی از خاطرههای خوبتان برایشان تعریف کنید. این کار تا حد زیادی اضطراب و ترس کودکان از مدرسه را کاهش میدهد.
همچنین لازم است در درس خواندن به او کمک کرده و تشویقهایی برای انجام تکالیف کودک قرار دهید.
کودکتان را درمدسه بشناسید: عواملی را که باعث حس منفی و ترس کودک از مدرسه میشود، شناسایی کنید. مهارتهای لازم در مدرسه را به او بیاموزید و سعی کنید با اولیای مدرسه و معلم فرزندتان ارتباط خوبی داشته باشید تا آنها بتوانند به شما در این امر کمک کنند. به یاد داشته باشید که هرگونه مسئله آزار دهنده در محیط آموزشی میتواند بر ترس کودکان از مدرسه موثر باشد.
در پایان در نظر داشته باشید مهمترین نکات در برخورد با ترس کودکان، ایجاد محیط مناسب در خانه و حمایتهای عاطفی مناسب از جانب اعضای خانواده است. چرا که بسیاری از اضطرابها و ترسهای کودکان از همین عوامل نشات میگیرد. اما در صورتیکه با موارد بالا نتوانستید مشکل کودکتان را رفع کنید، حتما لازم است با پزشک متخصص در این مورد مشورت کنید.