اضطراب اجتماعی + روشهای درمان

آیا تا به حال نام اختلال اضطراب اجتماعی را شنیده‌اید؟ احتمالا اگر خود به این مشکل دچار نباشید، با افرادی که از این اختلال رنج می‌برند، برخورد داشته‌اید. اختلالی که بسیاری از موقعیت‌های زندگی را می‌تواند تحت الشعاع قرار داده و فرد را با مشکلات جدی مواجه سازد. افراد مبتلا به این معضل، احتمالا فکر خواهند کرد که راهی برای درمان و بهبودی وجود ندارد. در حالی که در این مقاله به شما نشان می‌دهیم این اختلال تا چه میزان در جامعه شایع بوده و علی‌رغم تفکر عوام، قابل درمان است.

اختلال اضطراب اجتماعی چیست؟

افراد مبتلا به این مشکل، به دلایل مختلف از حضور یافتن در اجتماع و به ویژه ابراز خود ترس دارند. گرچه دلایل مختلفی برای این امر وجود دارد، اما عمده‌ترین دلیل آن ترس از قضاوت مردم در مورد آن‌ها، مورد تمسخر قرار گرفتن، تحقیر شدن، سرزنش شدن و مانند آن است.
این ترس و اضطراب در درجات مختلفی فرد را آزار می‌دهد. در درجات خفیف‌تر شاید فرد صرفا در محیط‌های با جمعیت کمتر بتواند خود را ابراز کرده و به سخنرانی بپردازد. درحالی‌که در اضطراب اجتماعی شدید شخص مبتلا ترجیح می‌دهد اصلا در محیط‌های اجتماعی، میهمانی‌ها، مراسم‌ها و سخنرانی‌ها شرکت نکند. شاید بتوان گفت اضطراب اجتماعی از بدترین انواع اضطراب‌های ممکن در بین مردم جامعه است که شیوع آن از اضطراب فراگیر نیز بیشتر است.
اضطراب اجتماعی یا جمع هراسی، حالتی است که فرد نمی‌تواند مورد توجه دیگران بودن را تحمل کند. حتما می‌دانید که اجتناب از حضور در جمع در برخی موقعیت‌های زندگی سبب عدم موفقیت فرد، انزوا، پایین آمدن اعتماد به نفس و بسیاری مشکلات دیگر می‌شود. واقعیت این است که هرچه اضطراب در روابط اجتماعی خود را جدی‌تر گرفته و از قرار گرفتن در چنین شرایطی خودداری کنید، شدت بروز ترس در ذهن شما بیشتر و بیشتر خواهد شد.
خوشبختانه روش درمان اضطراب اجتماعی شناخته شده و در اقسام راهکارهای روان درمانی یا دارویی مطرح می‌شود. کافیست فرد مبتلا وجود این اختلال در خود را بپذیرد و تصمیم بگیرد که برای غلبه بر آن تلاش کند. بنابراین هرچه زودتر فرد به فکر روش درمان اضطراب اجتماعی بیفتد، در زندگی خود کمتر متضرر خواهد شد.

 

علایم اضطراب اجتماعی

همان‌طور که در بالاتر گفتیم، مهم‌ترین مشخصه افراد مبتلا به این اختلال ترس غیر قابل توجیح و افراطی از حضور در جمع است. این اضطراب به ویژه زمانی که فرد می‌بایست در حضور جمعی سخنرانی کرده یا خود را معرفی کند، بیشتر نیز خواهد شد. با این حال، جدا از علایم اضطراب اجتماعی که در ذهن و روان فرد ایجاد می‌شود، برخی مشخصه‌های جسمانی نیز در این امر بروز می‌کنند.
از جمله علایم جسمی می‌توان لرزش بدن و دست‌ها، تعریق بیش از حد، خشکی دهان، قرمزی صورت، گر گرفتگی بدن، لکنت زبان و تپش قلب را نام برد. در واقع علامت‌های جسمی اضطراب اجتماعی می‌تواند شخص را بیشتر ترسانده و به او این مساله را القا نماید که دیگران متوجه ضعف و سستی او شده‌اند. هم چنین ترس از دست دادن کنترل و تسلط بر خود و اعمال خود فرد را وحشت زده می‌کند.
بنابراین فرد به هرشکل ممکن از زیر بار مسئولیت‌های این چنینی شانه خالی کرده و حتی ترجیح می‌دهد در جمع‌ها تا حد ممکن حضور پیدا نکند. بنابراین دوری از جمع سبب می‌شود بسیاری از فرصت‌ها و موقعیت‌های زندگی را از دست بدهد. خجالت و اضطراب از اظهار وجود در برابر دیگران ضررهای فراوانی در زندگی تحصیلی، اجتماعی، محیط کار و دوستان ایجاد خواهد کرد. همه‌ی این‌ها سببب بروز افسردگی و کمبود اعتماد به نفس در فرد نیز می‌شوند.

روش درمان اضطراب اجتماعی

حالا که متوجه شدیم اختلال اضطراب اجتماعی چیست، می‌بایست ببینیم آیا این مشکل قابل درمان است؟
خوشبختانه روش‌های درمانی متعددی برای انواع اضطراب از سوی پزشکان و روانشناسان مطرح شده‌اند. برخی از این راهکارها بر پایه‌ی دارو درمانی و برخی دیگر بر مبنای رفتار درمانی (روان درمانی) هستند. روش درمان اضطراب اجتماعی مانند درمان‌ سایر بیماری‌ها، هرچه زودتر انجام شود، آسان‌تر خواهد بود. در مقابل، هرچه دیرتر برای رفع این مشکل اقدام شود، جنبه‌های مختلف آن تقویت شده و پایداری بیشتری در شخصیت و ذهن فرد خواهد داشت.
با این همه، در هرشرایط و درجه‌ای می‌توان برای درمان اقدام کرد و بهترین راه، مراجعه به یک مشاور یا روانشناس حاذق است. البته مراجعه به روانشناس، برای این‌گونه افراد چندان راحت نخواهد بود، زیرا از ایجاد روابط اجتماعی و ابراز وجود هراس زیادی دارند. اما می‌بایست در اولین قدم بر خود غلبه کرده و برای بهبود گام محکمی بردارند.
یک نمونه از روش‌های درمان رفتار شناختی، به بیمار توصیه می‌کند که غلبه بر ترس خود را از محیط‌های کم جمعیت، مثلا کمتر از 5 نفر شروع کرده و در هر درجه آن را گسترش دهند. به این روش درمان استرس اجتماعی، مواجهه‌سازی می‌گویند. گرچه شروع این کار سخت خواهد بود، اما تاثیر مثبت قابل توجهی در از بین رفتن بخش زیادی از ترس فرد دارد. هم‌چنین، یک مشاور می‌بایست افکار منفی درون ذهن این فرد را شناخته، و با گفت‌وگو سعی نماید به وی بفهماند که تا چه اندازه افکار هراس‌انگیزش بی پایه و اساس است.
درکنار این روش‌ها، درمان دارویی نیز در رفع اضطراب اجتماعی موثر است، مانند داروهای ضدافسردگی برای افرادی که اضطراب اجتماعی در آن‌ها منجر به بروز افسردگی شده است. SSRIها، پاروکستین، سرترالین، سیتالوپرام، فلووکسامین و... تعدادی از رایج‌ترین داروهای تجویز شده توسط روانپزشکان هستند که منجر به نتایج موفقیت‌آمیزی در درمان استرس اجتماعی شده‌اند. اگر به درمان این اختلال اهمیت لازم داده نشود، با شدت گرفتن به سمت اضطراب فراگیر و بروز حملات پانیک پیش خواهد رفت.

در این مطلب سعی کرده‌ایم شما را ضمن آشنا کردن با اختلال اضطراب اجتماعی، با روش درمان اضطراب اجتماعی نیز آشنا کنیم. با توجه به شیوع زیاد این مشکل در بین افراد جامعه، بهتر است در مورد آن هوشیار بوده و سعی خود را در راهنمایی مبتلایان بنماییم.