نکات بسیار مهم درباره انسولین و نحوه استفاده از آن
نکات بسیار مهم درباره انسولین و نحوه استفاده از آن
انسولین یکی از هورمونهایی است که بر متابولیسم بدن تاثیر مستقیم دارد. این هورمون با تاثیر مستقیم بر سلول های کبدی باعث می شود که قند موجود در قند خون به صورت گلیکوژن در ماهیچه ها به عنوان یک منبع انرژی ذخیره شود و قند خون کاهش یابدو این هورمون با تاثیر بر روی بافت های چربی استفاده از چربی ها به عنوان منبع سوخت ماهیچه ها را متوقف می سازد. در صورت نبود یا کمبود انسولین در خون، قند خون کاهش پیدا نمی کند و ماهیچه های بدن از چربی به عنوان منبع انرزژی استفاده می‌کنند. بیماری های زیادی ممکن است در طول عمر گریبان یک فرد را بگیرد که گاها سخت و آزار دهنده بوده و موجب رنجش او می‌شود. یکی از این بیماری ها دیابت است که ناشی از نبود یا کمبود میزان انسولین در بدن است.
حتما تا به حال با افرادی که بیماری دیابت دارند برخورد داشته اید. دیابت در واقع یک بیماری مزمن است که براثر بالا رفتن میزان قند خون ایجاد می‌شود. این میزان با بررسی میزان گلوکز خون چک می‌شود. گلوکز نوعی قند است که با غذا خوردن وارد بدن شده و در سوخت و ساز بدن موثر است. اما چگونه این مواد باعث بروز یک بیماری در بدن فرد می‌شود؟
هنگامی که شما غذا می خورید این غذا تجزیه شده و گلوکز موجود در آن به خون بدن وارد می‌شود. انسولین این گلوکز را از خون دریافت کرده و آن را وارد سلول های بدن فرد می کند تا به عنوان انرژی از آن استفاده کنند. در افرادی که به بیماری دیابت مبتلا هستند میزان انسولین بسیار پایین است و یا انسولین بدن آن ها به خوبی وظیفه خود را انجام نمی‌دهد به همین دلیل گلوکز وارد سلول ها نشده و در جریان خون بافی می ماند. این اتفاق سبب می‌شود تا در انجام آزمایش میزان قند خون بالاتر از حد نرمال نمایش داده شود.
بیماری دیابت انواع مختلفی دارد که هریک از آن ها با وجود شرایطی متفاوت در فرد ایجاد می‌شود:
دیابت نوع 1
این نوع دیابت در حالتی به وجود می‌آید که بدن فرد به طور کلی توانایی تولید انسولین را ندارد.
علت دقیقی برای به وجود آمدن این نوع دیابت وجود ندارد اما عواملی می‌توانند خطر ابتلا به دیابت نوع اول را بیشتر کنند مانند:
- سابقه ژنتیکی
- عوامل محیطی
- ضعف سیستم دفاعی بدن
- جغرافیا: با عنوان مثال مردم کشورهای فنلاند بیشتر به دیابت نوع اول مبتلا می‌شوند.
دیابت نوع 2
در این نوع بدن فرد توانایی تولید انسولین را دارد اما به میزان کافی از آن تولید نمی‌کند ویا انسولین تولید شده در بدن توانایی های لازم را ندارد.
عواملی که خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را بالا می برند:
- اضافه وزن
- کم تحرکی
- سن
- نژاد
- سابقه خانوادگی
دیابت بارداری
نوع دیگری از دیابت وجود دارد که در هنگام بارداری در خانم ها به وجود می‌آید. در این دوران انسولین تاثیر کمتری در بدن دارند به همین دلیل خانم های باردار دچار بیماری دیابت می‌شوند.
نشانه های بیماری دیابت
علائمی که نشان دهنده بیماری دیابت است برای هر دو نوع این بیماری مشترک است. تنها تفاوت آن ها در این است که در دیابت نوع اول این علائم به سرعت نمایان می‌شود در حالی که در دیابت نوع دوم بسیار خفیف بوده و با گذشت زمان مشخص می‌شوند. البته در مواردی از دیابت نوع دو شاهد هیچ گونه علامتی نبوده ایم. این نشانه ها عبارت اند از:
- تکرر در ادرار
- تشنگی شدید
- تاری در دید
- احساس خستگی در بدن
- بی حوصلگی و عدم تمرکز
- افزایش گرسنگی
- عفونت در بدن
- احساس درد در معده و استفراغ به طوری که گاها آن را با بیماری آنفولانزا اشتباه می‌گیرند.
این نشانه ها معمولا در فرادی که دیابت دارند به طور مستمر دیده شده، پس اگر با آن ها مواجه شدید حتما با پزشک در این باره مشورت کنید. پس از تشخیص بیماری توسط پزشک باید بیماری خود را کنترل کرده و در درمان آن تلاش کنید. در اولین قدم با اطلاع از نوع دیابت خود نوع رژیم غذایی شما تغییر خواهد کرد. تلاش کنید موادی که دیابت را تشدید می‌کند از رژیم غذایی خود دور کنید. گزینه بعدی برای کنترل این بیماری ورزش کردن است. انجام حرکات ورزشی مناسب که با مشورت پزشک تعیین شده می‌تواند به روند بهبودی شما بسیار کمک کند.
مواد غذایی موثر در کنترل دیابت
همانطور که پیش تر به آن اشاره کردیم یکی از مهم ترین راه های کنترل بیماری دیابت استفاده از یک رژیم غذایی مناسب است. در این رژیم غذایی میبایست مصرف پروتئین و فیبر کافی وجود داشته باشد همچنین فرد مبتلا از چربی های سالم همانند چربی های اشباع نشده و امگا 3 استفاده کند.
در مصرف نوشیدنی ها نیز باید از مصرف نوشیدنی های قندی گازدار و آب میوه ها خودداری کرده و بیشتر از آب، قهوه، چای غیر شیرین و نوشیدنی های کم کالری استفاده کنید.
عوارض دیابت
درگیری فرد با بیماری دیابت در دراز مدت باعث بروز مشکلاتی در فرد می‌شود که به تعدادی از آن ها اشاره خواهیم کرد:
- بیماری های قلب و عروقی: دیابت موجب بروز این بیماری در بدن شده و احتمال بروز سکته را در فرد بیشتر می‌کند.
- آسیب چشم: دیابت می‌تواند بافت چشم را تحت تاثیر خود قرار داده و در درگیری شدید فرد مبتلا را تا نابینایی ببرد.
- آسیب پا: آسیب های ناشی از دیابت شامل بروز عارضه هایی در پا نیز می‌شود. در صورتی که دیابت ادامه دار شود باعث ایجاد زخم هایی در پا شده که به ندرت بهبود پیدا می‌کنند.
- مشکلات پوستی: دیابت ممکن است باعث بروز عفونت و قارچ در پوست فرد شود.
- آلزایمر، افسردگی و اختلال شنوایی از دیگر عوارض دیابت هستند.
داروی انسولین
دارویی که معمولا برای بیماری دیابت استفاده می‌شود انسولین است. این دارو بر اساس میزان شروع اثربخشی و مدت زمان وجود آثارش در بدن به گروه های مختلفی تقسیم می‌شود.
انواع انسولین عبارت اند از :
- انسولین سریع الاثر
- انسولین متوسط الاثر
- انسولین کوتاه اثر
- انسولین طولانی اثر
- مخلوط
در کشور ما معمولا از انسولین های رگولار و NPH استفاده می‌کنند.
انسولین رگولار
انسولین رگولار یک انسولین انسانیست که جزو انسولین های کوتاه مدت قرار دارد. پس از تزریق زیر جلدی این انسولین 30 دقیقه زمان لازم است تا اثربخشی خود را شروع کند. نیمه عمر بیولوژیکی این دارو نیز 12 ساعت است. این انسولین باتوجه به شرایط بیمار معمولا 3 الی 4 بار در طول یک روز به فرد تزریق می‌شود البته حتما باید این تزریق 30 دقیقه قبل از غذا صورت گیرد. توجه کنید که انسولین میبایست در یخپال نگه داری شود اما برای تزریق حتما آن را با دمای اتاق متعادل کنید و از تزریق آن با دمای سرد اجتناب کنید. انسولین رگولار معمولا شفاف است پس از تزریق محلول کدر و رنگ دار خودداری کنید.
انسولین NPH
نوع دیگری از انسولین انسانی است که در گروه انسولین های متوسط الاثر قرار دارد. این انسولین تقریبا پس از گذشت 2 ساعت از تزریق زیر جلدی اثربخشی خود را آغاز کرده و حدود 8 الی 12 ساعت در بدن اثر دارد. این انسولین را معمولا روزی دوبار با فاصله زمانی هر 12 ساعت تزریق می کنند.
ازجمله نکاتی که میبایست قبل از تزریق به آن ها توجه داشت این است که محلول به صورت یکدست بوده و به حالت دانه دانه نباشد. قبل از مصرف انسولین را به آرامی کف دست خود بغلتانید تا یکدست شود. از تکان دادن شدید محلول نیز جدا خودداری کنید.