جاهای دیدنی اطراف تهران- دماوند

برج یادمان شیخ شبلی

هنگام دیدار از قسمت های قدیمی دماوند متوجه یک بنای هشت ضلعی بر روی ارتفاعات طبیعی مشرف به شهر دماوند می شوید که همان برج شبلی است و در زمره یادگارهای قرون 4 و 5 هجری قمری قرار می گیرد. این برج آرامگاهی ابتدا به صورت ساده و هشت ضلعی ساخته شده و سپس با تزئینات آجر کاری نمای آن به شیوه سلجوقی آراسته شده است. از طرف شمال به رودخانه تار و از جنوب به قبرستان وسیع دوره اسلامی و از شرق به دره ای که خط الراس کوه جنوبی و از غرب به باغ محدود است.

در سرداب مقبره، اثری از قبر وجود ندارد. روایتهای محلی، این مقبره را بنای یادبود او می دانند. این برج در میان مردم به « پاگنبد» ، « برج شبلی» یا « شیخ شبلی» شهرت دارد.
شبلی همان عارف مشهور قرن سوم هجری است. 
دوران امارت داری شبلی کاملا مشخص نیست. وی از طرف حاکم طبرستان به امارت دماوند منسوب شد. امنیت  و اجرای  عدالت از بارزترین ویژگی های دوران منسب داری شبلی بود که پس از وفاتش در بغداد، مردم دماوند به پاس خدماتش این بنای یادبود را برای وی بنا نهادند.
این برج از بیرون هشت ضلعی و از داخل دایره است. پی و پایه از لاشه سنگ و ملاط گچ است. ابتدا پلان چهارگوش بوجود آورده سپس پایه هشت ضلعی را روی پلان ایجاد کرده، آنگاه ساختمان اجری روی این پایه ساخته و پرداخته شده است.
یکی از ویژگی های ساختمانی برج « سردابه» می باشد. که به شکل چهارگوش می باشد.
 

محله درویش

شهر کهن و اسطوره‌ای دماوند یکی از شهرهای باستانی و تاریخی کشور است. این شهر در فاصله 70 کیلومتری شمال شرقی تهران قرار دارد.شهر دارای چهار محله است که محله درویش در شمال آن است. این محله  از قدیمی‌ترین و پررونق‌ترین محله‌های شهر بوده، دارای آثار تاریخی بسیاری از قرون میانه است. 
این مجموعه ارزشمند درمحوطه ای محصور قرار دارد و شامل امام زادگان عبدالله و عبیدالله(ع)، مسجدی در ضلع شمال و تکیه ای در ضلع جنوب آن است. 
برای بازدید از این مجموعه تاریخی, مذهبی, از سمت شمال مسجدجامع حرکت کنید تا به این مکان برسید.  
قدیمی ترین بنای این مجموعه متعلق به امام زادگان عبدالله و عبیدالله(ع)  است.

بنای این امامزادگان از شاخص‌ترین نمونه‌های برج آرامگاهی قرن هشتم است, که به دوره ایلخانی برمی گرددو مرتفع ترین برج آرامگاهی نواحی شرق تهران محسوب میشود. این برج با مصالحی از جنس آجر و ملاط گچ ساخته شده و نمای بیرونی آن به صورت پره دار است که گنبد دوپوش آن را دربرگرفته است. مسجدکنونی واقع درضلع شمالی امام زاده متعلق به دوره قاجاریه, از مساجد ستون دار بوده ولی بنای اصلی آن از دوران صفوی است. تکیه واقع در ضلع جنوب امام زاده که امروزه بنایی کاملا نوساز به شمار میرود درواقع با تخریب تکیه قدیمی برپاشده است. بیشتر شهرت تکیه محله درویش وجود یک علم فلزی در داخل آن است که منسوب به حضرت ابوالفضل (ع) بوده و بسیار مورد احترام مردم این منطقه است.
 

مسجد جامع دماوند

درمرکز شهر دماوند درمحله قاضی, مسجدجامع دماوند قرار گرفته است. 
مسجد جامع دماوند در شرق شهر دماوند مشرف به شهر در موقعیتی که مسجد جامع فعلی قرار گرفته، واقع شده بود. مسجد جامع فعلی بر روی مسجد قدیمی بنا شده است 
مسجد جامع دماوند که از قدیمی ترین مساجد تاریخی استان و نخستین مساجد شناخته شده در قرن 5هجری قمری است. تنها مناره مسجد در ضلع شمال شرقی واقع شده است. این مسجد تاکنون بارها مرمت شده است. در هنگام ورود به این مسجد دو سنگ را می بینید که در یکی فرمان شاه عباس صفوی و در دیگری تاریخ طاعون ثبت شده است. در قسمت شمالی مسجد و در زیرزمین آن شبستان زمستانه مسجد وجود دارد که متعلق به دوره صفوی است. به استناد شواهد معماری, مسجدجامع دماوند طی دوره های مختلف اسلامی از سلجوقی تا قاجاریه به تدریج شاهد افزودن اجزاء و عناصری به خود بود است

یافته های تاریخی و آثار باقیمانده نشان می دهد که مسجد عتیق دماوند متعلق به دوره سلجوقیان می باشد، اما با توجه به اینکه در منطقه دماوند بارها زلزله رخ داده و بنای مسجد جامع آسیب دیده و تعمیر و مرمت شده، به احتمال زیاد مسجد پایه و اساسی قدیمی تر داشته‌است و احتمال تغییر کاربری آن ازآتشکده به مسجد با توجه به شواهدی از جمله جهت تقریبی محراب به سمت قبله و دیوار جنوبی به جهت این که محراب به سوی قبله باشد، دیوار آن نامنظم ساخته شده‌است.
 

امام زاده عبدالله و خلیل الله(ع) 

این  امام زاده در  مرکز شهر دماوند و در محله قاضی قرار دارد. این بنا به صورت برج آرامگاهی ترک دار بوده و متعلق به دوره ایلخانی می باشد و دارای بدنه ای با 67 شیار زاویه دار با گوشه های تیز است.

این آرامگاه با استفاده از قلوه سنگ و ملات گچ و در قسمت بالا و مرتفع  با آجرکاری بسیار زیبایی ساخته شده  است و معماری بسیار زیبایی در این بنا وجود دارد.
 در دوران صفویه و قاجار نیز به دلیل زیبایی و اهمیت این بنا، توسعه و بازسازی در این بنا صورت گرفته است. نصب کتیبه و صندوق چوبی منبت کاری شده در عصرصفویه و ساخت مسجد و الحاق آن به این بنا در دوره قاجاریه از جمله این توسعه ها می باشد.