آشنایی با انواع الگو های مارکت پلیس در زمان اجرا
برای یک بازارگاه (marketplace) چه الگوهایی وجود دارد؟
در مقالات قبلی مارکت پلیس را معرفی کردیم و به تشریح انواع آن پرداختیم. حال قصد داریم به الگوهای اجرایی مارکت پلیس ها و نحوه همکاری با آنها بپردازیم.
در ایران رشد مارکت پلیس ها (بازارگاه) به تازگی سرعت گرفته است و رقابت شکل گرفته در این حوزه باعث پیشرفت و ارائه خدمات رقابتی به مشتریان شده است. اگر بخواهیم فهرستی از مارکت پلیس های موجود و فعال در بازار را نام ببریم می توان به لیست زیر اشاره نمود:
- دیجی کالا
- دیوار
- بازارگیت
- دیجی استایل
- ایسام
- باسلام
- زنبیل
برای راه اندازی مارکت پلیس ابتدا باید با انواع مدل های اجرایی و طراحی مارکت پلیس آشنا شویم.
از بعد طراحی و اجرا دو رویکرد در طراحی مارکت پلیس وجود دارد:
مارکت پلیس متمرکز
در این الگو، محصولات قابل عرضه به صورت متمرکز تعریف می شوند و فروشندگان امکان تامین و فروش کالای تعریف شده را خواهند داشت
در این روش تمامی ابعاد محصول به انضمام خصوصیات منحصر به فرد آن، تصاویر و تشریح و نقد و بررسی آن .... به صورت متمرکز توسط صاحب مارکت پلیس تعریف می گردد. و از این پس هر تامین کننده ای که قصد تامین و فروش محصول مورد نظر در سایت مارکت پلیس را داشته باشد می تواند با انتخاب آن و تعیین تعداد و محدوده خصوصیات ضروری از پیش تعریف شده مانند قیمت، رنگ، سایز و ... که مختص کالای وی است آن کالا را در سایت به فروش برساند. توجه به این نکته لازم است که اگر فروشنده قصد فروش کالایی را داشته باشد که قبلا تعریف نشده باشد، می بایست درخواست تعریف آن را از قبل به مسئول مارکت پلیس بدهد، که پس از تعریف، امکان فروش وجود خواهد داشت.
نقاط قوت : نقطه قوت این الگوی طراحی و اجرا در این است که بخش زیادی از اطلاعات و محصولات، از قبل توسط صاحب مارکت پلیس در سامانه تعریف و بارگذاری می گردد. تامین کنندگان فقط با تعیین مشخصات حداقلی قادر به ارائه محصولات خود خواهند بود. ولی از سویی دیگر حجم کار بسیار زیادی برای تعریف و به روز نگه داشتن اطلاعات در سمت مارکت پلیس تحمیل می گردد. همچنین با توجه به تنوع بسیار زیاد کالا، گاها بسیاری از تامین کنندگان به خاطر عدم تعریف محصولاتشان، موفق به ارائه و فروش کالای خود نمی شوند و یا مدت زیادی در انتظار تعریف می مانند. کم شدن حجم کار تامین کنندگان، ایجاد جو رقابتی فقط بر روی قیمت محصول، تولید محتوا به صورت متمرکز و تخصصی نیز سایر نقاط قوت این روش طراحی می باشد.
نقاط ضعف : در این رویکرد امکانات پکیج بندی محدود است و بیشتر مناسب برای محصولاتی است که خصوصیات متنوعی که بر قیمت تاثیر گذار هستند، نداشته باشند. در غیر این صورت، هنگام تعریف محصول مجبور خواهید شد برای حل مسئله چندین نسخه از یک محصول را با نام هایی که ترکیبی از نام و مقادیر خصوصیات خاص آن محصول است، تعریف نمایید. مانند گوشی آیفون 32 گیگ مشکی، و گوشی آیفون 64 گیگ مشکی به عنوان دو محصول مجزا.
به نظر می رسد این الگوی طراحی برای تعریف و فروش انواع محصولات سوپر مارکتی بسیار مناسب باشد.
مارکت پلیس هایی مانند دیجی کالا و دیجی استایل از این الگو تبعیت می کنند.
الگوی طراحی غیر متمرکز
انواع محصولات و طبقه بندی آن ها به صورت متمرکز در مارکت پلیس تعریف می گردد و امکان تعریف محصول نهایی بر اساس آن توسط تامین کننده نهایی فراهم می شود.
در این الگوی طراحی، سعی می شود انواع دسته بندی های محصولات، خصوصیات منحصر به فرد، مقادیر مجاز و نحوه ورود اطلاعات آنها در سیستم تعریف گردد. سپس به تامین کنندگان اجازه داده می شود در هر یک از دسته های تعریف شده بر اساس پیکره و الگویی که در سیستم برای آن تعیین شده محصولات خود را تعریف و ارائه نمایند. در این مدل هر تامین کننده محصولات منحصر به فرد خود را خواهد داشت. و هیچ اشتراکی بین محصولات آن و محصولات مشابه که متعلق به تامین کننده دیگر است، وجود ندارد.
در این مدل از طراحی صاحب مارکت پلیس فقط دسته بندی ها و خط کشی ها و پیکره محصول را تعیین می نماید و تعریف محصول به انضمام تمامی متعلقات آن مانند تصاویر و توضیحات و .... به عهده تامین کننده می باشد.
نقاط قوت : استقلال اطلاعات ثبت شده توسط هر فروشنده. ایجاد فضای رقابتی در نحوه ارائه محصول و بازاریابی دیجیتال علاوه بر قیمت.
نقاط ضعف : افزایش حجم کار و وظایف ثبت اطلاعات توسط تامین کننده، نیاز به دانش برای تولید محتوا.
مارکت پلیس هایی مانند بازار گیت، ایسام، دیوار و باسلام از این الگو تبعیت می نمایند
خدمات مارکت پلیس ها
یکی از جنبه های مهم دیگر بازارگاه ها، خدمات و امکانات ارائه شده توسط آنها در حوزه برنامه های فروش است. امکاناتی از قبیل برگزاری جشنواره ها به صورت عمومی و یا اختصاصی، پیاده سازی برنامه های فروش عمومی و اختصاصی برای هر یک از تامین کنندگان بازارگاه، امکانات تبلیغاتی ، تعیین برنامه های تخفیفی مدت دار و مواردی از این قبیل، همه و همه خدماتی است که می بایست در مارکت پلیس ها ارائه گردد.
مدل‌های درآمدی مارکت‌پلیس
- کمیسیون :در این روش بازارگاه به ازای هر خدمتی در سایت که تامین کننده با استفاده از آن کسب درآمد می کند، به میزان مشخصی کارمزد و یا همان کمیسیون دریافت خواهد نمود. میزان کمیسیون مارکت پلیس ها بر اساس نوع خدمت و دسته بندی و حوزه آن خدمت می تواند متفاوت باشد.
- اشتراک : در این حالت بازارگاه بدون توجه به میزان فروش و یا عایدی تامین کننده از محل خدمات سایت، مبلغی ثابت را به عنوان اشتراک برای مدتی معین در ازای خدماتی مشخص دریافت می نماید.
- دریافت هزینه برای خدمات خاص : یکی دیگر از روشهایی که بسیار هم متداول است ارائه رایگان خدمات پایه می باشد. در این حالت مارکت پلیس خدمات عمومی سایت را به صورت رایگان در اختیار تامین کنندگان قرار خواهد داد و فقط برای ارائه خدمات خاص و سطح بالاتر (و یا حجم تراکنش بالاتر) از تامین کنندگان کمیسیون ارائه خدمت دریافت می نماید.