تیروئید چیست؟ علائم جدی و مهم کم کاری تیروئید

تیروئید چیست؟ علائم جدی و مهم کم کاری تیروئید

بیماری تیروئید به اختلالاتی که به دلیل عدم عملکرد صحیح غده تیروئید رخ می‌دهد می‌گویند. این بیماری شامل انواع مختلفی می‌شود که شما باید با هر یک از آن‌ها، علائم، روش‌های جلوگیری و درمان آن‌ها آشنا باشید. در این مقاله قصد داریم شما را با بیماری تیروئید بیشتر آشنا کنیم.
جالب است بدانید که طبق تحقیقات انجام گرفته نشان داده شده است که 60 درصد از افرادی که دچار اختلال عملکرد غده تیروئید هستند از این بیماری در خود اطلاعی ندارند، همچنین زنان تا 8 برابر مردان بیشتر دچار بیماری تیروئید می‌شوند. در نتیجه شما باید بدانید که علائم این بیماری چیست و همچنین روش‌های پیشگیری و درمان آن چگونه است.

فروشگاه رژفام شرکت باپوک توی فروشگاه لباس کودک سنجاقک کوچولو سرویس خواب آرنا

غده تیروئید چیست؟

قبل از آن که شما را با انواع بیماری تیروئید آشنا کنیم ابتدا باید بدانید که غده تیروئید چیست. تیروئید غده درون ریز است که در گردن قرار گرفته است. این غده دو هورمون با نام‌‌های تری یدوتیرونین و تیروکسین را می‌سازد و به درون خون ترشح می‌کند. این هورمون‌ها برای عملکرد طبیعی تمام سلول‌های بدن مورد نیاز می‌باشد.

بیماری تیروئید که بسیار شایع است. به طور کلی باید بدانید که از هر 20 نفر یک نفر به نوعی اختلال تیروئید مبتلا است که امکان دارد موقتی یا دائمی باشد.

علت بروز بیماری تیروئید چه چیزهایی هستند؟

در گذشته مردم به بیماری تیروئید غم باد می‌گفتند و معتقد بودند که کسانی که غم و غصه زیادی را تحمل می‌کنند و بروز نمی‌دهند، به این بیماری گرفتار می‌شوند. اما امروزه دلایل زیادی برای بروز بیماری تیروئید در افراد کشف شده است. باید بدانید که غده تیروئید از طریق ترشح و ساخت هورمون‌های خاصی مانند تیروکسین و تری یدوتیرونین مصرف انرژی را در بدن تنظیم می‌کند. علاوه بر این موضوع هورمون دیگری هم به نام تیروتروپین یا همان هورمون محرک تیروئید که از غده هیپوفیز ترشح می‌شود وجود دارد که وظیفه ساخت این دو هورمون را در بدن کنترل می‌کند.

اگر میزان ترشح هورمون محرکه تیروئید به صورت معمول باشد اما ترشح و ساخت هورمون‌های غده تیروئید بیش از حد معمول باشند، بیماری پرکاری تیروئید در فرد رخ می‌دهد. علاوه بر این موضوع اگر هورمون‌های تولید شده در تیروئید کمتر از مقدار مشخص شده باشند بیماری کم کاری تیروئید در فرد رخ می‌دهد.

انواع بیماری تیروئید:

• بیماری تیروئید کم کار
• بیماری تیروئید پر کار

کم کاری تیروئید چیست؟

هیپوتیروئیدی یا همان کم‌کاری تیروئید یک بیماری نسبتا شایعی است که در دسته بیماری‌های غددی قرار می‌گیرد که نشانه و عوارض این بیماری به طور مشخص بر روی اعضای بدن فرد دیده می‌شود. کم کاری تیروئید موجب کاهش تولید هورمون‌های تیروئید می‌شود و قبل از آن که پزشک این بیماری را تشخیص دهد می‌تواند تا سال ها نادیده انگاشته شود.

علائم کم کاری تیروئید

در ادامه علائم کم کاری تیروئید را با هم بررسی می‌کنیم:

1. التهاب یا گواتر گردن:

همانطور که پرکاری تیروئید می‌تواند موجب التهاب و برآمدگی گردن شود، کم کاری تیروئید هم می‌تواند موجب بروز مشکل در ناحیه گردن شود. هنگامی که غدد درون ریز نتوانند به اندازه کافی هورمون ترشح کند ملتهب می‌شوند و با توجه به شدت آن اندازه ورم گردن کمتر یا بیشتر می‌شود.

2. تغییر ضربان قلب:

با توجه به این که هورمون‌های تیروئید بر روی گردش خون و قلب تاثیر می‌گذارند، می‌تواند ضربان قلب انسان را از میزان طبیعی خود پایین‌تر آورد و موجب بروز مشکلاتی از قبیل نارسایی در قلب و عروق شود.

3. ریزش مو:

هورمون تیروئید بر روی رشد موهای بدن نیز تاثیر دارد. اگر میزان تولید هورمون‌های تیروئید از حالت عادی کمتر شود، فرد دچار ریزش موی سر خواهد شد. البته در زمان پرکاری تیروئید نیز فرد دچار همین مشکل خواهد شد.

4. افزایش وزن:

بسیاری از افراد، چاقی خود را ناشی از بی‌تحرکی و پرخوری می‌دانند اما باید بدانید که این عارضه در بعضی از مواقع به دلیل کم کاری تیروئید هم می‌تواند رخ دهد زیرا کم کاری تیروئید موجب کاهش سرعت سوخت و ساز بدن شده و در نهایت موجب تجمع چربی و اضافه وزن خواهد شد. در این حالت اگر فرد مشکل تیروئید خود را برطرف سازد می‌تواند به وزن طبیعی خود نیز برسد.

5. تغییرات در انرژی و روحیه:

یکی دیگر از عواملی که به تیروئید بستگی دارد تغییرات در انرژی است. میزان کالری مصرفی شما اگر کم باشد و تیروئید فعالیت کمتری نسبت به میزان عادی داشته باشد فرد در طول روز احساس تنبلی، خستگی، افسردگی و حتی بی‌حوصلگی می‌کند. در این حالت افراد هیچ انرژی‌ای برای انجام کار ندارند و ممکن است که دچار اختلالات در خواب و همچنین کاهش میل به رابطه جنسی نیز شوند.

6. مشکلات روحی و روانی

هنگامی که تیروئید کمتر از حد معمول فعالیت می‌کند فرد دچار افسردگی شده و میزان رابطه اجتماعی خود را محدودتر می‌کند. حتی ممکن است که این افراد اختلالات شناختی پیدا کنند و دچار فراموشی شوند. در بعضی از مواقع این هورمون‌ها در بدن فرد می‌تواند موجب دیر فرا گرفتن برخی از مسائل در فرد شود.

7. سرد شدن بدن:

با توجه به این که تنظیم دمای بدن با هورمون‌های تیروئید انجام می‌شود، اگر تیروئید فرد کم کار باشد فرد دائما احساس سرما می‌کند علاوه بر این موضوع کم کاری تیروئید موجب کاهش سوخت و ساز بدن شده و در نتیجه بدن فرد سرد و یخ زده خواهد بود.

8. سخت شدن پوست بدن:

به دلیل کم کاری تیروئید روند ترمیم پوست در انسان دچار کاهش می‌شود و در نتیجه پوست، سرد، ضخیم و سخت‌تر از حالت معمول خواهد شد. این عامل به این دلیل است که هورمون‌های غده تیروئید وظیفه کنترل پوست اندازی بدن را بر عهده دارد. علاوه بر این موضوع کم کاری تیروئید موجب رنگ پریدگی و سردی پوست نیز خواهد شد و همچنین زخم‌های فرد دیرتر التیام پیدا می‌کند.

9. کند شدن حرکت روده‌ها:

در زمانی که متابولیسم بدن به دلیل کم کاری تیروئید کاهش پیدا می‌کند اعضای بدن نمی‌توانند فرایندهای طبیعی خود را به درستی انجام دهند و سرعت آن‌ها کاهش پیدا می‌کند. همچنین کار کردن شکم در طول روز هم دچار کاهش می‌شود در این حالت فرد نیز دچار بیماری یبوست خواهد شد.

علت کم کاری تیروئید چیست؟

کم کاری غده تیروئید می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد اما یکی از مهم‌ترین دلایل ان کاهش تولید هورمون تیروکسین می‌باشد. هنگامی که تولید هورمون تیروکسین کاهش پیدا می‌ند سیستم ایمنی بدن فرد به سلول‌های خودی حمله می‌کند و موجب نابودی آن‌ها می‌شود. این بیماری که خود ایمنی گفته می‌شود به سلول‌های غده تیروئید آسیب می‌زند و موجب کاهش تولید هورمون‌های غده تیروئید می‌شود.

از دیگر دلایل کم کاری تیروئید می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کمبود ید از دلایل شایع کم کاری غده تیروئید در سراسر جهان است.
• با توجه به این که میزان ترشح هورمون‌های تیروئید به کنترل هیپوفیز بستگی دارد ممکن است که به دلیل اختلالات به وجود آمده در هیپوفیز در ترشحات تیروئید اختلالاتی به وجود بیاید.
• برخی از داروها و جراحی‌ها به تیروئید آسیب وارد می‌کند و موجب کاهش سطح تولید هورمون‌های تیروئید می‌شود.
• یکی دیگر از دلایل کم کاری تیروئید مشکلات مادرزادی است که می‌تواند با نوزاد از بدو تولد همراه باشد. (ارث و ژن)
• برخی از داروها مانند لیتیوم که برای درمان بیماری‌های روانی دو قطبی مورد استفاده قرار می‌گیرد می‌تواند موجب بروز کم کاری تیروئید شوند.

عوارض کم کاری تیروئید:

در ادامه عوارض بیماری کم کاری تیروئید را با هم بررسی می‌کنیم:

1. اختلال در سیستم عصبی:

هورمون غده تیروئید بر روی بسیاری از اندام‌های داخلی تاثیر می‌گذارد و فعالیت آن‌ها را تنظیم می‌کند. یکی از این اندام‌ها سیستم عصبی بدن است. اگر کم کاری تیروئید درمان نشود فرایند انتقال پیام‌های عصبی در نخاع، مغز و اندام‌های دیگر با مشکل روبرو می‌شوند. در این بیماری گفته می‌شود که فرد دچار بیماری نوروپاتی محیطی شده است. اگر این بیماری در فرد رخ دهد پیام‌های عصبی به اشتباه انتقال داده می‌شوند و در نتیجه فرد احساس درد، سوزن سوزن شدن و گزگز کردن می‌کند.

2. ناباروری:

یکی دیگر از مشکلاتی که کم کاری تیروئید می‌تواند برای فرد به وجود بیاورد مشکلات تخمک گذاری در خانم‌ها است که می تواند موجب ناباروری در آن‌ها شود.

3. عوارض دستگاه تنفسی:

اگر شما دچار بیماری کم‌کاری تیروئید شوید و این بیماری را درمان نکنید، هورمون‌های تیروئید بسیار کم می‌شوند، عضلات تنفسی ضعیف شده و در نتیجه آن‌ها به خوبی نمی‌توانند عملیات دم و بازم را انجام دهند بنابراین فرد دچار تنگی نفس خواهد شد و یا در زمان ورزش کردن نمی‌تواند به خوبی نفس بکشد. باید توجه داشته باشید که حیات انسان به سیستم تنفسی بستگی دارد و اگر این مشکل برطرف نشود زندگی فرد ممکن است به خطر بی‌افتد.

4. بیماری قلبی:

تنظیم متابولیسم بدن به گردش خون وابسته است همچنین تنظیم سیستم گردش خون هم نیز به گونه‌‌ای به تیروئید بستگی دارد و در زمانی که غده تیروئید کم کار می‌شود آن‌ها تحت تاثیر قرار گرفته و نتیجه فرد با مشکلات قلبی روبرو می‌شود. هنگامی که این مشکل برای فرد رخ می‌دهد توان پمپاژ خون در قلب کاهش پیدا می‌کند. علاوه بر این موضوع فرد دچار نارسایی‌های قلبی نیز می‌شود.

5. عوارض روانی:

از مشکلاتی که کم کاری تیروئید برای فرد به وجود می‌آورد افسردگی و منزوی شدن است. باید بدانید که علاوه بر این که پرکاری تیروئید موجب عصبانیت و افسردگی می‌شود، کم کاری تیروئید نیز موجب افسردگی و گوشه گیری خواهد شد. اگر این بیماری ادامه پیدا کند می‌تواند عوارض شدیدتری برای فرد به دنبال داشته باشد حتی ممکن است که فرد دچار فراموشی نیز شود.

6. بیماری گواتر:

یکی از عوارض کم کاری تیروئید بزرگ شدن و ملتهب شدن گلوی فرد است. هنگامی که فرد دچار کم کاری تیروئید می‌شود گلوی او بزرگ‌تر شده و در نتیجه فرد دچار بیماری گواتر می‌شود که به دلیل آزادسازی هورمون‌های بیشتر اتفاق می‌افتد. توجه داشته باشید که این مشکل خیلی خطرناک در نظر گرفته نمی‌شود اما در صورتی که تورم بیش از حد معمول باشد می‌تواند موجب بروز مشکلاتی در تنفس فرد شود.

7. بیماری میگزدم:

اگر فردی دچار کم کاری تیروئید شود و این بیماری تا مدت‌ها ادامه پیدا کند فرد دچار بیماری نادری به نام " میگزدم " خواهد شد. از جمله علائم این بیماری می‌توان به خواب آلودگی و احساس سرمای شدید اشاره کرد که در صورت مشاهده آن‌ها فورا باید به پزشک مراجعه کنید.

درمان کم کاری تیروئید

معمولا پزشکان قرص مخصوصی را برای کم کاری تیروئید تجویز می‌کنند که نام این قرص " لووتیروکسین " است. این قرص حاوی هورمون‌هایی است که غدد تیروئید قادر به تولید آن‌ها نیست. تعیین دوز مناسب این قرص برای هر فرد تنها با آزمایش‌های مخصوص توسط پزشک متخصص مشخص می‌شود. برخی از افراد بعد از آن که این قرص را مصرف می‌کنند به سرعت درمان می‌شوند و تمامی علائم در آن‌ها برطرف می‌شود اما برخی دیگر از افراد دیرتر به درمان پاسخ می‌دهند که البته جای هیچ نگرانی نیست.

روش‌های خانگی درمان کم کاری تیروئید:

خوشبختانه روش‌های خانگی و تغییر استایل زندگی و رژیم غذایی در بهبود علائم این بیماری موثر است که در ادامه آن‌ها را باهم بررسی می‌کنیم.

1. تغییر رژیم غذایی:

گرفتن رژیم غذایی مناسب که فاقد قند و کافئین باشد برای افرادی که کم کاری تیروئید دارند بسیار مناسب است. همچنین مصرف کربوهیدرات‌های فرآوری شده مانند آرد را هم باید کاهش دهند زیرا این مواد غذایی می‌توانند همانند قند عمل کرده و برای برن مضر باشند. علاوه بر این موضوع بهتر است که مصرف سبزیجات غیرنشاسته‌ای افزایش پیدا کند.

2. مصرف چربی های سالم

اندازه‌ای کنترل شده و مناسب، چربی برای بدن بسیار مفید است، همچنین کلسترول موجب ساخته شدن مسیرهای هورمونی بدن می‌شود. اگر شما به میزان کافی چربی و کلسترول به بدن خود نرسانید عدم تعادل هورمونی در بدن‌تان رخ می‌دهد. شما با مصرف چربی‌های سالم همچون روغن حیوانی، روغن زیتون، تخم کتان، آووکادو، ماهی، کره مغزها، مغزها، ماست پر چرب و پنیر می‌توانید در میزان ترشح هورمون‌های تیروئید تعادل ایجاد کنید.

3. مصرف پروتئین را افزایش دهید:

با توجه به این که هورمون تیروئید برای انتقال به بافت‌های بدن نیاز به پروتئین دارد شما باید میزان کافی پروتئین مصرف کنید. از مواد غذایی که حاوی پروتئین هستند می‌توان به گوشت دام محلی، مغزها، تخم مرغ، ماهی‌های پرورشی و حبوبات حاوی پروتئین اشاره کرد.

4. مصرف مواد مغذی را فراموش نکنید:

امکان دارد که کمبود مواد مغذی موجب کم کاری تیروئید نشود اما اگر میزان این ریز مغذی‌ها و مواد معدنی در بدن کاهش پیدا کند و به میزان کافی یافت نشود می‌تواند علامت این بیماری را افزایش دهد. مواد مغذی که در درمان کم کاری تیروئید نقش دارند می‌توان به آهن، ویتامین D، سلنیوم، اسید چرب امگا 3، ویتامین A، روی، ویتامین B و مس اشاره کرد.

5. مصرف کمتر مواد غذایی حاوی گواتر:

گواتر به بیماری تورم غده تیروئید گفته می‌شود. برخی از مواد غذایی هستند که می‌توانند موجب افزایش گواتر شوند که شما باید مصرف آن‌ها را کمتر کنید این مواد غذایی شامل: بروکسل، بروکلی، کلم پیچ، گل کلم، کلم قمری، ارزن، توت فرنگی، اسفناج، شاهی آبی، سویا و تربچه می‌شوند. اگر شما این مواد غذایی را به صورت پخته شده مصرف کنید هیچ گونه مشکلی ندارند زیرا پخت و پز می‌تواند گواتر را غیر فعال کند.

6. مواد غذایی فاقد گلوتن (پروتئین داخل گندم و دانه برنج) مصرف کنید:

با توجه به این که ترکیب مولکولی تیروئید بسیار شبیه به ترکیب گلوتن است افرادی که به کم کاری تیروئید مبتلا شده‌اند از مصرف گلوتن باید خودداری کنند زیرا می‌تواند موجب افزایش حملات دستگاه ایمنی بدن به بافت‌های تیروئید شود.

7.به حساسیت‌های غذایی خود اهمیت دهید:

با توجه به این که حساسیت‌های غذایی می‌توانند موجب افزایش احتمال بروز کم کاری تیروئید در شما شوند شما باید برای جلوگیری و یا کاهش علائم بیماری خود ایمنی، حواس‌تان به حساسیت‌های غذایی‌تان باشد.

8. به باکتری‌های مفید روده توجه ویژه داشته باشید:

پروبیوتیک‌ها از جمله باکتری‌های مفیدی هستند که در روده یافت می‌شوند. باید بدانید که حدود 20% از عملکرد تیروئید شما نیاز به میزان کافی باکتری در روده دارد. شما برای آن که میزان کافی باکتری در روده داشته باشید باید از مکمل‌های پروبیوتیک استفاده کنید.

تذکر مهم: شما در صورت مشاهده هر گونه علائم کم کاری و یا پرکاری تیروئید باید قبل از انجام هر کاری حتما نزد پزشک بروید و از او مشورت بگیرید تا بتوانید این مشکل را به سرعت برطرف کنید.

شاید برای شما هم سوال باشد

1. چطور بفهمیم که کم کاری تیروئید داریم؟

   اگر شما نشانه‌های زیر را در خود مشاهده کردید حتما به پزشک متخصص برای آزمایش تیروئید مراجعه کنید: 1. افسردگی یا خستگی بیش از حد 2. کاهش وزن بدون علت 3. خشکی پوست و مو به طور غیر طبیعی 4. ریزش موی بدون دلیل

2. چه افرادی بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری کم کاری تیروئید هستند؟

   اگرچه بروز بیماری کم‌کاری تیروئید بسیار شایع است اما این بیماری در بعضی از افراد بیش از دیگران رخ می‌دهد که از این دسته از افراد به دلایل زیر بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند: 1. خانم‌های مسن و بالای 60 سال 2. افرادی که سابقه بیماری تیروئی در افراد درجه یک خانواده دارند. 3. افرادی که بیماری‌های نقص سیستم ایمنی دارند. 4. افرادی که بدون مشورت با پزشک دارو مصرف می‌کنند.

3. آیا تیروئید کم کار درمان دارد؟

   بله، پزشک متخصص شما بعد از انجام آزمایشات تخصصی تیروئید، بنا به میزان شدت این بیماری به شما داروی مخصوصی را تجویز می‌کند که این دارو اثر بخشی بسیار زیادی روی بهبودی این بیماری و بهبودی علائم آن دارد.